Ben je de laatste tijd vaak moe of heb je last van spierpijn zonder dat je heel actief geweest bent? Dat kunnen symptomen zijn die wijzen op een vitamine D-tekort. Vitamine D is misschien wel een van de bekendste vitaminen, maar er zijn veel mensen die niet genoeg van deze stof binnenkrijgen. En vooral op de langere termijn kan dat vervelende gevolgen hebben.
Je lichaam maakt vitamine D aan wanneer je buiten in de zon bent, maar lang niet iedereen kan op die manier een tekort voorkomen. En als je te weinig vitamine D in je lichaam hebt, kan dat vervelende klachten veroorzaken.
Wat is vitamine D?
Vitamine D is een van de weinige vitaminen die we zelf kunnen aanmaken. Door tijd in de zon door te brengen, gaat ons lichaam zelf aan de slag om dit stofje te produceren. Ongeveer twee derde van de hoeveelheid vitamine D die we nodig hebben, krijgen we op die manier. De rest krijgen we binnen via voeding, bijvoorbeeld uit vette vis, rundvlees, margarine en eieren.
Vitamine D heeft verschillende functies: het zorgt voor stevige botten en tanden, helpt tegen botontkalking (osteoporose) op latere leeftijd, speelt een belangrijke rol bij de spierfunctie én het is van belang voor een goede werking van het immuunsysteem. Niet zo gek dus, dat een vitamine D-tekort voor nare symptomen kan zorgen.
Hoeveel vitamine D heb je nodig?
Per dag is het van belang dat je 10 microgram aan vitamine D binnenkrijgt. Behalve mensen boven de zeventig: zij kunnen beter streven naar 20 microgram per dag. Er zijn bepaalde groepen die aangeraden wordt extra vitamine D te slikken, omdat zij meer kans lopen op een tekort. Mensen met een donkere huidskleur halen bijvoorbeeld minder vitamine D uit zonlicht: hoe meer pigment, hoe meer zon er nodig is om voldoende aan te maken. Ook als je bijvoorbeeld een sluier draagt en je huid dus bedekt is, maak je minder vitamine D aan.
Ook zwangere vrouwen, jonge kinderen en mensen die weinig buiten komen, maken vaak te weinig van deze stof aan. Daarnaast kan het bij bepaalde aandoeningen, bijvoorbeeld IBD en coeliakie, voorkomen dat je een vitamine D-tekort ontwikkelt. Dat komt omdat de darmen de vitaminen dan niet goed op kunnen nemen, waardoor het lichaam deze niet op de juiste manier opslaat.
Ben je ouder dan 70, dan wordt eigenlijk altijd aangeraden om extra vitamine D bij te slikken. Ook vrouwen tussen de 50 en 69 jaar kunnen volgens het Voedingscentrum het best kiezen voor een supplement van zo’n 10 microgram om hen te beschermen tegen osteoporose na de overgang.
Symptomen van vitamine D-tekort
Als je een tijd lang te weinig vitamine D binnenkrijgt of je lichaam niet genoeg aanmaakt, kan dat een tekort veroorzaken. Zo’n vitamine D-tekort kan voor flink wat symptomen zorgen, waaronder deze:
1. Spierzwakte en spierpijn
Vitamine D speelt een belangrijke rol bij de functie van onze spieren; het is dan ook niet zo verrassend dat spierpijn en -zwakte symptomen van een vitamine D-tekort kunnen zijn. Bij een tekort aan deze vitamine kan je lichaam spieren minder goed onderhouden, waardoor je dus sneller last krijgt van verzuring, spierpijn of op langere termijn zelfs spierzwakte. Deze klachten zijn sowieso een goed moment om aan de bel te trekken bij de huisarts, want ze kunnen ook op een aantal (soms ernstige) andere aandoeningen wijzen.
2. Vermoeidheid
Natuurlijk kan vermoeidheid heel wat verschillende oorzaken hebben, van een vitaminetekort of een burn-out tot een voedselintolerantie. Toch is het goed om te weten dat het ook een van de veelvoorkomende symptomen van een vitamine D-tekort is. Vooral aan het einde van de winter – als we een tijd lang weinig zon gezien hebben – kunnen veel mensen hier de symptomen van merken. Zeker als je naast weinig energie ook last hebt van lusteloosheid, is het slim om een afspraak te maken bij je huisarts.
3. Vaak verkouden of ziek
Vitamine D is essentieel voor een goed immuunsysteem, vooral als het komt tot luchtweginfecties en virussen. Als je een vitamine D-tekort hebt, is een van de symptomen dan ook dat je sneller en vaker ziek of verkouden kunt worden. Zeker omdat je vaak ook weinig energie hebt. Het is om deze reden dat een tekort aan vitamine D vaak in verband gebracht wordt met een erger verloop van het coronavirus met meer symptomen en vaker een dodelijke afloop, al is hier volgens de Gezondheidsraad (nog) geen bewijs voor.
4. Gewrichtsklachten als symptomen van vitamine D-tekort
Vitamine D helpt het lichaam bij het opnemen van calcium, wat essentieel is voor de gezondheid van je botten en gewrichten. Het is dan ook niet heel verrassend dat gewrichtsklachten symptomen zijn van een vitamine D-tekort, zeker in combinatie met eerdergenoemde spierpijn. Ook pijn in de onderrug kan voorkomen bij een tekort aan deze stof. Op langere termijn kan een vitamine D-tekort overigens nog heftigere en blijvende symptomen veroorzaken; je kunt dan namelijk last krijgen van broze botten en osteoporose. Het is dus belangrijk om op tijd aan de bel te trekken als je klachten hebt.
5. Wondjes genezen langzaam
Duurt het als jij je knie stoot enorm lang voor dat wondje weer verdwenen is? Dan kan dat een teken zijn van een vitamine D-tekort. Een aantal onderzoeken tonen aan dat vitamine D een belangrijke rol speelt bij het produceren van de cellen die nodig zijn om wondjes op te lossen. En omdat het ook je immuunsysteem beïnvloedt, zou je bij een vitamine D-tekort ook nog sneller een infectie in de wond kunnen krijgen.
Symptomen van vitamine D-tekort behandelen
Herken je de symptomen en vermoed je dat je een vitamine D-tekort hebt? Neem dan contact op met je huisarts. Die kan een bloedtest doen om een tekort vast te stellen. Naar aanleiding van de uitslag van die test kunnen jullie samen kijken naar de oorzaak van het tekort en hoe dit op te lossen is. Soms is extra vitamine D-rijke voeding voldoende, maar vaak worden er supplementen met vitamine D ingezet. Het is niet zo dat na het slikken van supplementen je vitamine D-tekort en de bijbehorende symptomen direct verdwijnen. Na ongeveer drie tot zes maanden werken de extra vitaminenpillen meestal pas echt optimaal.