De WHO definieert post-covid als een aandoening bij mensen met een vermoedelijke of aangetoonde SARS-CoV-2-infectie, met (minimaal) gezondheidsklachten vanaf 3 maanden na besmetting, waarbij 1 of meer symptomen/klachten minimaal 2 maanden aanhouden en niet verklaard kunnen worden door een alternatieve diagnose. Ondanks dat er veel onderzoek naar wordt gedaan, is er nog relatief weinig kennis over mogelijke predisponerende factoren voor post-covid. In verschillende meta-analyses werden vrouwelijk geslacht en de aanwezigheid van comorbiditeiten in verband gebracht met een grotere kans op post-covid. Vitamine D speelt een belangrijke rol bij het reguleren van het immuunsysteem. Vitamine D-tekort lijkt een risicofactor te zijn voor ernstige covid-19 en vitamine D-suppletie beschermt mogelijk tegen verergering van de ziekte. Over de invloed van de vitamine D-status op de kans op het ontwikkelen van post-covid is echter veel minder bekend.
Studieopzet
Om te onderzoeken wat het effect is van de vitamine D-status op het risico op post-covid werden 50 volwassenen die (in de periode maart-mei 2020) in het ziekenhuis belandden wegens covid-19 na hun ontslag voor 6 maanden gevolgd. De controlegroep bestond uit 50 personen zonder post-covid, gematcht op leeftijd, geslacht, comorbiditeiten en ernst van doorgemaakt covid-19. Mensen met een nieraandoening of slechte nierfunctie, osteoporose, chronisch corticosteroïden- of anti-epilepticagebruik en mensen die vitamine D- en/of calciumsupplementen gebruikten, werden uitgesloten van deelname. Een vereiste voor inclusie was dat er bloedmonsters beschikbaar waren voor meting van de 25(OH)-vitamine D-spiegel.
Resultaten
De meest voorkomende post-covidklachten waren vermoeidheid (astenie; 19%), smaakverandering (17%) en dyspneu (17%). Een half jaar na ontslag uit het ziekenhuis bleek de vitamine D-spiegel significant lager te zijn bij mensen met post-covid in vergelijking met mensen zonder post-covid (50,2 nmol/l versus 57,9 nmol/l, p=0,03). De laagste vitamine D-spiegels werden gemeten bij mensen die neurocognitieve klachten zoals hoofdpijn, hersenmist en verwardheid hadden. In deze subgroep was de vitamine D-spiegel 36,4 nmol/l in vergelijking met 51,4 nmol/l in de gehele post-covid-populatie.
Conclusie
Post-covid-patiënten hebben gemiddeld lagere vitamine D-bloedwaarden dan een vergelijkbare groep mensen zonder post-covidklachten. De auteurs stellen dat het mogelijk zinvol is om bij covid-19-patiënten de vitamine D-status te bepalen bij ontslag uit het ziekenhuis. Er is aanvullend onderzoek gewenst naar de rol van vitamine D-suppletie bij de preventie van post-covid.
Referentie
Di Filippo L et al. Low vitamin D levels are associated with long COVID syndrome in COVID-19 survivors. J Clin Endocrinol Metab . 2023 Apr 13;dgad207.